In dit artikel lees je alles wat je moet weten over CO2: waar het vandaan komt, waarom het zo vaak genoemd wordt in discussies over klimaatverandering, en wat jij ermee te maken hebt in het dagelijks leven. We leggen uit hoe CO2 ontstaat, welke rol het speelt in het milieu en hoeveel een gemiddeld huishouden uitstoot per jaar
Wat is CO2?
CO2 staat voor koolstofdioxide, een kleurloos en reukloos gas dat bestaat uit één koolstofatoom en twee zuurstofatomen. Het komt van nature voor in de atmosfeer en ontstaat onder andere bij verbranding van koolstofhoudende materialen zoals hout, olie, gas en steenkool.
Mensen en dieren stoten ook CO2 uit bij het ademen. CO2 is geen giftig gas, maar in hoge concentraties draagt het bij aan het broeikaseffect en daarmee aan opwarming van de aarde.
Hoe wordt CO2 gevormd?
CO2 ontstaat wanneer koolstof in contact komt met zuurstof tijdens een verbrandingsproces. Dit gebeurt bijvoorbeeld in:
- Verbrandingsmotoren van auto’s
- Gasgestookte verwarmingsinstallaties
- Industrieën die fossiele brandstoffen gebruiken
- Verbranding van hout of afval
Ook natuurlijke processen zoals ademhaling, vulkaanuitbarstingen en bosbranden zorgen voor CO2-uitstoot, maar het zijn vooral menselijke activiteiten die de concentratie CO2 in de atmosfeer verhogen.
Wat zijn de belangrijkste bronnen van CO2-uitstoot?
In Nederland zijn dit de grootste veroorzakers van CO2-uitstoot:
- Energieopwekking: vooral kolencentrales en gascentrales
- Verkeer en vervoer: met name auto’s, vrachtwagens en vliegtuigen
- Industrie: zoals staal-, chemie- en cementproductie
- Landbouw: door mestverwerking en bodememissies
- Huishoudens: gasgebruik voor verwarming, koken en warm water
De industrie en energiesector zijn samen goed voor ruim 60% van de nationale uitstoot.
Wat is het verschil tussen CO2 en CO2-equivalent?
CO2-equivalent (CO2-eq) is een maat die wordt gebruikt om de klimaatimpact van verschillende broeikasgassen met elkaar te vergelijken. Niet elk broeikasgas heeft dezelfde werking: methaan (CH4) is bijvoorbeeld ongeveer 25 keer zo krachtig als CO2.
Door alle broeikasgassen om te rekenen naar de impact van CO2, kunnen ze worden opgeteld tot één cijfer. Dit maakt het eenvoudiger om beleid te voeren en doelen te stellen.
Hoeveel CO2 stoot een gemiddeld huishouden per jaar uit?
Een gemiddeld Nederlands huishouden stoot ongeveer 7,5 ton CO2 uit per jaar. Die uitstoot komt voornamelijk door:
- Verwarming met aardgas (ongeveer 1.600 m³ gas per jaar = 3 ton CO2)
- Elektriciteitsgebruik (gemiddeld 2.500 kWh = 0,5 ton CO2 bij grijze stroom)
- Vervoer, met name autorijden en vliegen
- Consumptie van goederen, kleding en voedsel
Wanneer een huishouden overstapt op groene stroom, elektrisch rijden en gasvrij wonen, kan de uitstoot dalen tot minder dan 2 ton CO2 per jaar.
Wat zijn de gevolgen van te veel CO2 in de lucht?
Een te hoge concentratie CO2 in de atmosfeer leidt tot het versterken van het broeikaseffect. Daardoor stijgt de gemiddelde temperatuur op aarde. De concrete gevolgen zijn onder andere:
- Zeespiegelstijging door smeltende ijskappen
- Meer extreme weersomstandigheden zoals hittegolven en hevige regenval
- Verlies van biodiversiteit
- Verdroging van landbouwgebieden
Sinds het begin van de industriële revolutie is de CO2-concentratie gestegen van 280 naar ruim 420 ppm (deeltjes per miljoen), een toename van meer dan 50%.
Veelgestelde vragen
Wat betekent de afkorting CO2?
CO2 staat voor koolstofdioxide: een gas dat bestaat uit één koolstof- en twee zuurstofatomen.
Is CO2 altijd schadelijk?
CO2 is van nature aanwezig in de atmosfeer en niet giftig, maar te veel CO2 versterkt het broeikaseffect en leidt tot klimaatverandering.
Hoeveel CO2-uitstoot is gemiddeld per Nederlander per jaar?
Gemiddeld stoot een Nederlander ongeveer 10 ton CO2 per jaar uit, inclusief vervoer, woning en consumptie.
Is CO2 hetzelfde als fijnstof?
Nee, CO2 is een gas dat klimaatverandering veroorzaakt, terwijl fijnstof uit kleine vaste deeltjes bestaat en schadelijk is voor de gezondheid.
Welke producten zorgen voor de meeste CO2-uitstoot?
Producten met een hoge CO2-voetafdruk zijn rundvlees, vliegreizen, nieuwe elektronica en fossiel opgewekte energie.